Dans ile Oryantal'in "dansı"

Bu yazıyı hazırlarken, bir dans uzmanı ol(a)madığımı belirtmek istiyorum. Ancak, müzik kulağı, ruhu ve eli olan ve biraz da ilgi alanına kıyıdan köşeden giren ve içinde ukte kalan biri olarak, anladığım kadarının genel analizini yapmaya çalışıyorum.

Dans ve Oryantali
İnsanın birkaç çakrasını gıdıklayan, estetik figür düşüncesinin beden üzerindeki izdüşümü olarak anlıyorum.
Dans ve oryantal, daha kadınsı bir gösteri olarak kabul ediliyor. Belki bu yüzdendir estetiğin pazu gücüne karşı rekabeti. Hayatın amacına anlam ve tad katma rolü kadınlara verilmiş gibi hissetteriyor insana. Kadınlar bu durumu nasıl algılar, bilemem?

"Çakra" deyip de geçmeyelim. Sanki, insanın ve hücrelerin kımıldaması için ilk tetikleyici hareket komutunu veren enerji orada saklı. Yalnızca bedenin kımıldama enerjisi değil, aynı zamanda sevincin, coşkunun, hazzın, çılgınlığın… vs. kumanda kolu da çakrada mevzilenmiş.

***

Dans, Fransızca kökenli bir kelime olarak, Avrupai estetik beden figürünü ifade ediyor(muş).
Daha matematiksel yaşayan Avrupalının estetiğe olan yatkınlığı biraz sırıtıyor gibi.

Erotizmin Playboy versiyonundaki sahtelikle, Amerikan güreşi dedikleri, boks pistinde yapılan gösterinin estetikten ve gerçekçilikten uzak olduğu çok açık. Bu sahteliğin, danslarına yansımadığını kim söyleyebilir?

Batı türleri olan, Paso Doble, Flamenko, Bale, Tvist, Mazurka, Break Dance, Rock'n Roll, Vals,
gibi dans çeşitlerinin içinden “Vals ve Paso Doble”yi çıkarın, gerisini çöpe atın.
Ama, Tango, Çarliston, Cha Cha,  Rumba, gibi Güney Amerika ülkelerinin danslarnı bir kenara koyun derim.


Arap amatör oryantali, Hint müzikal dansı, Türk çiftetellisi ve halayı, Yunan Sirtakisi,
insan bedeni ve ruhunun özgürlüğünü nasıl cömertçe ortaya koyduğunun ip uçlarını verir.
Doğulu oryantalci kadınların, batılı dansçılara göre daha fazla çaba ve etkileyiciliği, “varlık" çabasının bu bahaneyle aralanan kapısı olabilir mi?
Öyle düşünüyorum..

Oryantal’in, tek başına doğu oyunu olarak sosyal-müzikal, Oryantalizmin ise siyasal bir yanı olduğunu düşünüyorum.
Batılıların, doğu kültürü üzerindeki “merceklerinin adına oryantalizm” demişler. Batılının 18. yy.dan bu yana. doğulu üzerindeki çıkar çelişkisine giden, kültürel itiş-kakışta dansın, oryantalin üzerine çöreklenmesini mi sağlanmaya çalışmışlar?

Oryantalist, (Doğulu) bu tip düşünmeyi temsil eden kişidir. Erkeği, güçsüz ama yine de garip bir şekilde Batılı, beyaz kadını tehdit eden kişi olarak tasvir edilir. Doğulu kadın ise çarpıcı derecede egzoteik ve hakimiyet altına alınmaya isteklidir. Doğulu kültürel ve ulusal sınırları aşan bir klişedir./Edward Said öyle diyo.

Tanımın içinde yabana atılacak cümle, hece, hatta harf bile bulmak zor!

BU ve benzeri durumlar az kanıt sayılmaz!
Ancak, bu tanım, dansın oryantale üstünlüğünün değil, Özellikle Orta doğulu erkek toplumunun, kendi yasaklarının altında nasıl ezildiğinin aşağılandığının kanıtı olabilir.

Türk Padişahları’nın genellikle batılı kadınlarla evlenme tercihinin ve sarayda cariye kılığında dansöz beslemelerinin ana fikri hangi duygu ve düşünceye dayanır? Bu da başka bir konu.